Luchthaven Schiphol: verschil tussen versies

Luchthaven Schiphol Amsterdam Airport Schiphol
Ingang van de stationshal (trein) en de aankomsthal
IATA: AMSICAO: EHAM
Algemene informatie
Opgericht	17 mei 1920, maar al in 1916 militair vliegveld
Type	Publiek
Eigenaar	Schiphol Group
Plaats	Amsterdam,  Nederland
Hoogte	3,35 meter beneden NAP
Coördinaten	52° 19′ NB, 4° 46′ OL
Website	www.schiphol.nl
Locatie in Nederland
Startbanen
Baan      Lengte   Materiaal Polderbaan 3800 m Asfalt Kaagbaan 3500 m Asfalt Buitenveldertbaan 3450 m Asfalt Aalsmeerbaan 3400 m Asfalt Zwanenburgbaan 3300 m Asfalt Oostbaan 2014 m Asfalt
Lijst van luchthavens
Portaal    Luchtvaart

Schiphol

Plaats in Nederland
Situering
Provincie	Noord-Holland Noord-Holland
Gemeente	Haarlemmermeer Haarlemmermeer
Coördinaten	52°18'29"NB, 4°45'51"OL
Overig
Postcode	1117 - 1118
Netnummer	020
Woonplaats (BAG)	Schiphol
Website	Officiële website
Portaal    Nederland

Luchthaven Schiphol is de grootste Nederlandse luchthaven en een van de belangrijkste luchthavens van Europa. Schiphol was in 2013 met 52,6 miljoen passagiers de vierde drukste luchthaven van Europa, na Heathrow (Londen), Charles de Gaulle (Parijs) en Frankfurt. Atatürk (Istanboel) neemt op deze ranglijst de vijfde positie in en groeit snel.

Het vliegveld ligt in de gemeente Haarlemmermeer in het zuiden van de provincie Noord-Holland en bevindt zich ongeveer 15 kilometer ten zuidwesten van Amsterdam. Op de plaats waar nu Schiphol ligt, heeft eerder het dorp Rijk gelegen. De naam "Schiphol" wordt ook gebruikt als plaatsnaam, evenals Schiphol-Oost en Schiphol-Rijk.

De luchthaven is eigendom van de Schiphol Group (statutaire naam: "N.V. Luchthaven Schiphol"), met als aandeelhouders de Nederlandse Staat, de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, en Aéroports de Paris.

Schiphol is de thuishaven van de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen KLM, Corendon, Martinair, ArkeFly en Transavia. Daarnaast is het de Europese hub van Delta Air Lines, onder meer ook de basis voor Vueling en vanaf 30 maart 2014 ook voor easyJet.^[bron?] De luchthaven ligt enkele meters onder zeeniveau en telt zes start- en landingsbanen.

Geschiedenis

Naam

De naam Schiphol komt al voor in een stuk gedateerd 11 september 1447 ("Sciphol"). De oorsprong van de naam staat niet vast, maar hij zou verwijzen naar een moerasachtig stuk land waar men hout (Gotisch: 'scip') kon halen; naar een bedding voor schepen; of naar de scheepsrampen die juist in deze noordoostelijke hoek van het Haarlemmermeer ("scheeps-hel") veel voorkwamen omdat die lagerwal was bij de meest voorkomende windrichting. Een andere verklaring die hier enigszins op aansluit wijst op een oud woord 'hol' dat 'graf' betekende. Weer een andere theorie zoekt het bij een woord dat verwant is met 'hal' (en het Engelse "hall"), wat juist zou duiden op een toevluchtsoord voor schepen in nood, een veilige haven. Ook kan 'hol' nog duiden op een speciaal aangelegde halfronde dijk in de Haarlemmermeer die er van boven uit zag als een hol. Hierachter konden schepen schuilen tijdens noodweer.

Volgens een informatiepaneel nabij Bovenkerk van de Stichting 'Oud Aalsmeer' werd 't Schipholl voor het eerst in 1447 genoemd: "Vier maden lands liggende in de Aelsmerbanne in Schipholl". Betekenis: Laaggelegen land waar takken werden gesneden (Scip = afgesneden tak). 't Schipholl bestond en bestaat uit de Kleine Poel, het Zwarte Pad, het Oeverlandenreservaat en het poldertje van Sloothaak met stadskwekerij. Het gebied behoort waterstaatkundig tot de Buitendijkse Buitenveldertse polder. Na de noordelijke grenssloot, het voormalige fort en het militaire vliegveld draagt nu de nationale luchthaven de naam van dit gebiedje aan de noordoostelijke grens van Aalsmeer: Schiphol. Die naam is dus in de loop der eeuwen enkele kilometers naar het westen verschoven.

Inpoldering

In 1848 werd begonnen met het droogleggen van het Haarlemmermeer, waarmee men in 1852 klaar was. In de noordoostelijke hoek van de nieuwe polder werd een fort gebouwd ter verdediging van de nieuwe polder, dat Fort Schiphol werd genoemd. Het fort lag binnen de later aangelegde ring van forten die de Stelling van Amsterdam vormden.

Militair vliegveld

In april 1916 werd door de minister van Oorlog goedkeuring verleend voor de aankoop van grond in de buurt van het Fort Schiphol om hier, aan de rand van de Stelling van Amsterdam, een militair vliegveld in te richten. In augustus van dat jaar was het terrein van 16,5 hectare geschikt gemaakt om als vliegveld te dienen en waren vier houten loodsen geplaatst. Op 19 september landden drie vliegtuigen van de LVA op Schiphol, waarmee het vliegterrein in gebruik werd genomen. Het veld bleek al gauw te klein en gedurende de Eerste Wereldoorlog werden aanliggende percelen gevorderd. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog was de oppervlakte van Schiphol toegenomen tot 76 hectare.

Burgerluchtvaart

Toen de Eerste Wereldoorlog voorbij was, ging men al gauw post, vracht en zelfs passagiers vervoeren met enigszins verbouwde en afgedankte oorlogsvliegtuigen. Nederland wilde hier ook aan meedoen, en vooral door het toedoen van luitenant-vlieger Albert Plesman werd in oktober 1919 de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën N.V. (later KLM) opgericht. Op 17 mei 1920 opende de KLM haar eerste lijndienst: de luchtlijn Amsterdam-Londen. Schiphol deed dienst als landingsplaats voor Amsterdam. Dat jaar waren er 440 passagiers.

In 1921 werd de accommodatie voor passagiers op Schiphol verbeterd, doordat men de beschikking kreeg over een volledige loods. Er kwamen meer lijndiensten en er kwamen grotere en zwaardere vliegtuigen. Dit leidde af en toe tot problemen, doordat het terrein onvoldoende gedraineerd was, waardoor vliegtuigen vaak uit de modder moesten worden getrokken.

Als militair vliegveld verloor Schiphol aan betekenis, maar voor de burgerluchtvaart werd het vliegveld steeds belangrijker. Op 1 april 1926 werd Schiphol gekocht door de gemeente Amsterdam. De gemeente ging meteen aan de slag: de drainage van het veld en de toegangswegen werden verbeterd. Er werd een betonnen platform aangelegd van 50 bij 100 meter, en op het inmiddels tot 30 hectare gegroeide bebouwde gedeelte werden een stationsgebouw en een verkeerstoren gebouwd.

Het stationsgebouw werd geopend in 1928, op tijd voor de Olympische Spelen van datzelfde jaar in Amsterdam, en in mei 1940 door een bombardement verwoest. Een replica van dit gebouw staat sinds 2005 op Aviodrome te Lelystad.

In 1935 werd het landingsterrein vergroot tot driemaal de bestaande oppervlakte en in het nu 180 hectare grote terrein werden 200 kilometer drainagebuizen verwerkt. Er kwam een nachtlandingsinstallatie en er kwamen vier asfaltbetonnen landingsbanen.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de meidagen van 1940 werd Schiphol door de Duitsers gebombardeerd. Voor het personeel, dat meteen werkloos was, werden voortgezette opleidingen begonnen, deels in Den Haag. Het doel was tweeledig: het personeel bij elkaar houden en na de oorlog meteen weer paraat zijn. Dit initiatief werd gestopt toen in 1941 duidelijk werd dat de oorlog niet snel voorbij zou zijn. Personeelsleden werden ingezet bij Waterstaat, de PTT, de Rijksverkeerspolitie en dergelijke.

Duitse troepen bezetten de luchthaven en breidden het startbanenpatroon verder uit. Het vliegveld werd uitgebreid tot Fliegerhorst, oftewel hoofdvliegveld. Bovendien kreeg het als zogenaamd Leithorst de leiding over de militaire luchtvaart in de noordelijke Nederlanden. Schiphol kreeg drie schijnvliegvelden ter misleiding van geallieerde aanvallers: in Bennebroek, Vijfhuizen en Vogelenzang.^[1] De uitbreidingen van het vliegveld werden zonder aarzelingen uitgevoerd door diverse grote, Nederlandse aannemers.^[1] Het vliegveld werd gebruikt door zowel jagers, verkenners, bommenwerpers als incidenteel nachtjagers. Op het hoogtepunt van de luchtoorlog in 1943 waren dat ruim 70 militaire vliegtuigen.

Ook legden de Duitsers een zijlijntje van de Haarlemmermeerspoorlijnen aan naar het vliegveld. De FlaK werd al eind mei 1940 gestationeerd. Vanwege de leidende positie van Schiphol werden rondom het vliegveld relatief grote aantallen luchtafweergeschut opgesteld: begin 1942 twaalf stuks van 8,8 cm en twintig van 2 cm. Schiphol werd zo het zwaarst verdedigde Duitse vliegveld van Europa.^[1]

Op 14 mei 1941 arresteerden de Duitsers op Schiphol een groep mensen, die navigatieexamen zat te doen. Onder de arrestanten bevond zich ook Albert Plesman. Op 27 mei werden de meesten weer vrij gelaten. Radiotelegrafist Aad de Roode ging, nadat hij Henk Deinum en Marinus Vader had ontmoet, in het verzet.

Schiphol werd in de loop van de oorlog verschillende malen door de geallieerden gebombardeerd. Een van de zwaarste bombardementen was dat van 13 december 1943, waarbij de USAAF 200 Martin Marauders in vier groepen inzette.^[1] Daarna was de rol van Schiphol voor de Duitsers feitelijk uitgespeeld en werd het vliegveld alleen nog als uitwijkgelegenheid gebruikt.^[1] Op 17 september 1944, de dag van de start van Operatie Market Garden, bliezen de Duitsers de belangrijkste onderdelen van het vliegveld zelf verder op. Toen zij zich in mei 1945 uit Nederland terugtrokken, lieten ze een onbruikbaar vliegveld achter. Van 2 tot 7 mei 1945 werd het vliegveld als afwerpplaats voor voedsel gebruikt tijdens Operatie Chowhound. Dankzij herstelwerk kon er al op 8 juli 1945 een Douglas DC-3 op Schiphol landen. Een paar maanden later was Schiphol weer grotendeels in bedrijf. Het zou echter tot in 1949 duren voordat er weer een nieuw stationsgebouw was.^[1]

Wederopbouw en bloei

De activiteit op Schiphol nam zo snel toe dat het al gauw duidelijk was dat Schiphol te kampen had met ruimtegebrek. Schiphol breidde uit naar het zuiden.

Toen Schiphol weer volop functioneerde werd er achter de schermen een strijd gevoerd: Rotterdam wilde graag een eigen luchthaven. Plesman kwam met een plan voor een centrale luchthaven voor West-Nederland in het zuiden van de Haarlemmermeerpolder bij Burgerveen, maar Amsterdam was daar fel op tegen. Havenmeester Jan Dellaert presenteerde in die tijd zijn plan voor een tangentieel Schiphol met een centraal gelegen stationsgebouw, aan de andere kant van de Haarlemmermeer, ter hoogte van de Rijksweg Amsterdam-Den Haag (A4).

In 1949 werd door de regering het besluit genomen dat Schiphol de belangrijkste luchthaven van Nederland zou blijven. De toekomst van Schiphol was hiermee verzekerd. In datzelfde jaar werd het tangentiële systeem door de gemeenteraad van Amsterdam goedgekeurd. Dit vormde de grondslag voor het stedenbouwkundig plan voor Schiphol dat tien jaar later door de minister van Verkeer en Waterstaat werd goedgekeurd. Weer twee jaar later, in 1961, werd aan de directie van Schiphol het nieuwe ontwerp aangeboden door Ontwerpbureau Stationsgebouw Schiphol. Hieraan namen Marius Duintjer, Architecten en ingenieursbureau ir. F.C. de Weger en de NACO (Nederlands ontwerpbureau voor Luchthavens) deel. Later werd ook de binnenhuisarchitect Kho Liang Ie bij het werk betrokken.

Schiphol-Centrum en -Oost

In 1963 werd officieel begonnen met de bouw van het stationsgebouw, dat in 1967 feestelijk geopend kon worden. Het lag aan de westkant van de oude luchthaven, die Schiphol-Oost ging heten. Het stationsgebouw vormde het latere Schiphol-Centrum. De A4 werd in westelijke richting omgebogen.

Rond 1977 was een duidelijke groei op Schiphol-Centrum waarneembaar. Ten zuiden van het stationsgebouw bevonden zich de eerste kantoren en vrachtgebouwen. Het stationsgebouw was al in 1975 verdubbeld, waarmee ook de capaciteit van het geheel verdubbeld was. In 1970 had de A-pier al een nieuwe kop gekregen om het plaatsen van Jumbojets mogelijk te maken. Tevens was Pier D in gebruik genomen.

De volgende twee decennia groeide Schiphol verder. Het voormalige Schiphol, nu Schiphol-Oost, werd een vrachtgebied. De D-Pier (de namen van de pieren werden omgegooid door de aanbouw van twee extra pieren onder de vroegere A-pier) werd verlengd en kreeg een extra verdieping, waardoor deze een zogenaamde wisselpier werd.

Mainport Schiphol

Rond 1990 werd door architectenbureau BenthemCrouwel een nieuw masterplan voor Schiphol opgesteld. Dit resulteerde in de jaren negentig tot een nieuwe verdubbeling van het stationsgebouw met de aanbouw van Terminal 3. Het lounge-gebied in Terminal 2 werd uitgebreid, en er kwam een nieuw treinstation, midden onder Schiphol. Het treinstation werd uitgebreid van 3 naar 6 sporen en er werd, parallel aan de bestaande, een nieuwe spoortunnel aangelegd met eveneens 2 sporen. Op Schiphol-Centrum werden kantoren en hotels gehuisvest. Het centrale gebied breidde uit richting het zuidwesten.

Het grondgebruik tussen de terminals en het Aviodome-museum werd hiermee geïntensiveerd. In 2003 verhuisde het museum naar luchthaven Lelystad en ging daar verder als Aviodrome (met een "r"). De koepel waarin het museum gehuisvest was verhuisde naar elders in Haarlemmermeer.

Een nieuwe verkeerstoren was noodzakelijk, omdat de verkeersleiders het zicht op een deel van de taxiënde vliegtuigen verloren door de nieuwe stationsgebouwen. In 1991 was de nieuwe toren klaar; met een hoogte van 101 meter was het op dat moment de hoogste ter wereld (inmiddels zijn er in het buitenland al hogere verkeerstorens verrezen). De basis van de toren ligt op 5 meter onder NAP. Sinds 1998 heeft de Luchtverkeersleiding Nederland haar hoofdkantoor op Schiphol-Oost.

Voor prijsvechters is op 1 november 2005 de H-pier geopend, ondanks verzet van onder andere Milieudefensie. Om de kosten laag te houden heeft deze pier geen winkels en weinig horeca of toiletten. Ook ontbreken overdekte loopbruggen, omdat het aan- en afkoppelen relatief veel tijd kost. Met de opening van deze pier, die een overblijfsel is van het Schiphol-masterplan uit 2000, wordt de D-pier ontlast. Van de tien prijsvechters die momenteel Schiphol aandoen, gebruiken met name easyJet, Jet2.com, bmibaby, Air Berlin en Flybe de H-pier. Deze maatschappijen betalen echter evenveel havengeld als die voor andere pieren. De pier kan maximaal zeven vliegtuigen tegelijk bedienen.

Het overheidsbeleid is er op gericht de mainportfunctie van Schiphol, evenals die van de haven van Rotterdam, te ondersteunen. Een mainport heeft enerzijds een regionale centrumfunctie en vormt anderzijds de toegangspoort voor een groter achterland (in dit geval West-Europa). Rondom een mainport ontwikkelt zich vaak een regio met een sterke economische activiteit.

De mainportfunctie heeft daarnaast tot gevolg dat Schiphol een belangrijke voorpost is geworden van het Nederlandse vreemdelingenbeleid. De eerste opvang van asielzoekers is in handen van de Koninklijke Marechaussee, die een proces verbaal van bevindingen opstelt en na een eerste selectie de meeste zaken doorstuurt naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

Toekomstige uitbreidingen

Schiphol wil de komende jaren de capaciteit verder uitbreiden naar 65 miljoen passagiers en tussen de 600.000 en 650.000 vluchten per jaar. Om de concurrentie aan te kunnen gaan met Frankfurt en Londen Heathrow zou een zevende baan, parallel aan de Kaagbaan, noodzakelijk zijn.^[2] Om dit te realiseren zou er een nieuwe terminal komen aan de noordwestzijde van Schiphol Centrum. Dit plan werd echter in 2009 opzij geschoven. Hiervoor in de plaats is er in 2010 begonnen aan de realisatie van een nieuw Masterplan 2020-2025. Dit plan behelst uitbreiding van de pieren ten zuiden van de huidige B-pier, en de aanleg van een nieuwe vertrek/aankomsthal in dit gebied. Schiphol zal zich blijven concentreren op de hub-functie voor KLM en de SkyTeam luchtvaartmaatschappijen, maar daarnaast ook (sterk) blijven groeien in het low-costairlinesegment. Op de langere termijn (na 2020) zullen naar verwachting een aantal chartervluchten (point-to-point leisure vervoer) worden verplaatst naar de regionale luchthavens Lelystad en Eindhoven. Schiphol heeft verder grond gereserveerd voor een baan parallel aan de Kaagbaan. Over het al dan niet aanleggen van die baan wordt pas na 2023 een definitieve beslissing genomen.^[3]

Passagiersaantallen en aantal vliegtuigbewegingen

Passagiersaantallen door de jaren heen (totaal aantal aankomende, vertrekkende en overstappende passagiers per jaar):^[4][5][6][7]

Op Schiphol startte en landde het volgende aantal vliegtuigen:^[9]

Inrichting

Vertrekhallen en pieren

Schiphol heeft een één terminal-concept, waarbij alle faciliteiten onder één dak worden geplaatst. De faciliteiten worden in drie secties verdeeld: vertrekhal 1, 2 en 3. Inchecken voor de meeste niet-Schengenvluchten kan in vertrekhal 3. KLM- en SkyTeamvluchten worden voornamelijk ingechecked in vertrekhal 2, Transavia.com-vluchten in vertrekhal 1. Inchecken voor sommige lagekostenluchtvaartmaatschappijen, die vanaf de gates H en M vertrekken, kan achterin in hal 3 rond balie 30. Alle vertrekhallen zijn verbonden met de pieren. Het is mogelijk om van de ene pier naar een andere pier te lopen, zelfs als ze met een andere vertrekhal verbonden zijn. De uitzondering is pier M. Als men op deze pier langs de paspoortcontrole is, kan men niet meer naar de andere pieren of delen van de terminal. Wanneer men tussen het niet-Schengengebied en het wel-Schengengebied wisselt, dan komt men langs de paspoortcontrole.

Pier B, C, D (2e verdieping, gates D59 en hoger) en M worden gebruikt voor vluchten naar de Schengenlanden. Pier D (1e verdieping, gates D1-D59), E, F, G en H worden gebruikt voor vluchten naar niet-Schengenlanden. Gates H en M zijn "lagekostengates", die samen dezelfde pier (H/M) vormen, die uit een niet-Schengendeel (H) en een Schengendeel (M) bestaat.

Banen

Schiphol beschikt over zes start- en landingsbanen:^[11]

• De Buitenveldertbaan (09 - 27) is een van de start- en landingsbanen die werden aangelegd aan het einde van de jaren 60. De baan is een secundaire baan, ligt ten oosten van de Zwanenburgbaan en is genoemd naar de Amsterdamse wijk Buitenveldert omdat de aanvliegroute over deze wijk voert. De Buitenveldertbaan is 44 meter breed en 3450 meter lang. Hij kruist de autosnelweg A4 zodat voor het wegverkeer een tunnel moest worden gebouwd, de Schipholtunnel, en kruist ook de Aalsmeerbaan. In de volksmond staat deze baan ook wel bekend als Bulderbaan. De Buitenveldertbaan wordt bijna alleen in oostelijke richting gebruikt: landend vanuit en startend richting Amsterdam Buitenveldert.

• De Kaagbaan (06 - 24) ligt ten zuiden van de Zwanenburgbaan en de Buitenveldertbaan, en ten westen van de Aalsmeerbaan. De Kaagbaan loopt van zuidwest naar noordoost. Hij is 45 meter breed en 3490 meter lang. Op de Polderbaan na is dit de langste baan van Schiphol. De baan is genoemd naar de Kagerplassen en het dorp De Kaag omdat de uitvliegroute over dit gebied voert. Deze baan kan in beide richtingen gebruikt worden voor starten en landen. Onder normale omstandigheden wordt deze echter alleen in Zuidwestelijke richting gebruikt: landend vanuit en startend richting De Kaag (bij Leiden).

• De Oostbaan (04 - 22), ook wel Fokkerbaan genoemd, ligt ten oosten van de Aalsmeerbaan en ten zuidoosten van de Buitenveldertbaan. De Oostbaan is 45 meter breed en 2014 meter lang, en loopt van het zuidwesten naar het noordoosten. Dit is de kortste baan van Schiphol. De Oostbaan ligt op de plaats van het oude Schiphol (tegenwoordig Schiphol-Oost genoemd) en wordt in principe alleen voor kleine vliegtuigen gebruikt. Het grootste toestel dat op deze baan landt is van het type Boeing 737. In uitzonderlijke situaties, zoals bij (zware) zuidwesterstorm kunnen ook grotere types, bijvoorbeeld de Boeing 767, van deze baan gebruikmaken. Vanwege de sterke tegenwind landen de toestellen met een lagere grondsnelheid waardoor veel minder baanlengte nodig is om tot stilstand te komen. De baan kan in beide richtingen gebruikt worden door startende en landende toestellen, tussen 06:00 en 23:00 uur.

• De Aalsmeerbaan (18L - 36R) ligt ten oosten van de Kaagbaan en ten zuiden van de Buitenveldertbaan, parallel aan de Zwanenburgbaan. De Aalsmeerbaan is 45 meter breed en 3400 meter lang. Dit is een secundaire baan, net als de Buitenveldertbaan. Hij is vernoemd naar Aalsmeer omdat de aanvlieg- en vertrekroutes over deze plaats voeren. De baan kan alleen in zuidelijke richting gebruikt worden: landend vanuit en startend over Aalsmeer. Bovendien mag de baan niet gebruikt worden tussen 23:00 en 06:00 uur vanwege geluidoverlast in Aalsmeer.

• De Zwanenburgbaan (18C - 36C), ook wel vierde baan genoemd, is vernoemd naar het dorp Zwanenburg. Hij ligt ten oosten van de Polderbaan, parallel aan de A5. De baan is 3300 meter lang en is hiermee op de Oostbaan na de kortste baan van Schiphol. De Schipholspoortunnel ligt net ten zuiden van deze baan. De baan wordt voornamelijk van en naar het noorden gebruikt, en is sinds 20 februari 2003 tussen 23.00 en 06.00 uur geen primaire baan meer. Als de Polderbaan en de Kaagbaan beide niet beschikbaar zijn, mag de baan 's nachts worden gebruikt.

• De Polderbaan (18R - 36L) werd als de zogeheten vijfde baan geopend in 2003 en kreeg zijn naam genoemd na een prijsvraag. Deze baan (feitelijk de zesde baan als de Oostbaan wordt meegeteld) ligt ten westen van de Zwanenburgbaan, parallel hieraan. Hij bleek bij oplevering voor de verkeersleiding te ver van de centrale verkeerstoren te liggen, waardoor het noodzakelijk was overhaast en zonder bouwvergunning een tweede verkeerstoren te bouwen in de buurt van de nieuwe baan. Taxiën vanaf de terminal naar deze baan duurt tussen de tien en twintig minuten. De Polderbaan is met 3800 meter lengte en 60 meter breedte de langste en breedste startbaan van Schiphol. De baan wordt alleen vanuit het noorden (landen) of naar het noorden toe (opstijgen) gebruikt.

Voorzieningen

De luchthaven Schiphol huisvest ruim 200 winkels en horecagelegenheden. Schiphol Plaza is het landzijdige winkelcentrum van de luchthaven Schiphol. Er zijn winkels voor onder andere bloemen en planten, delicatessen, chocolade en snoepgoed, dagelijkse boodschappen, media en elektronica, mode, parfums en cosmetica, boeken en tijdschriften. De winkels zijn zeven dagen per week geopend van 07.00 uur tot 22.00 uur. Om te eten en drinken kan men terecht bij diverse restaurants, bars en cafés.

Daarnaast kan iedereen met een instapkaart belastingvrij winkelen op Schiphol World Avenue. De winkels daar openen iedere dag minimaal een uur voor het vertrek van de eerste vlucht en sluiten nadat het laatste vliegtuig is vertrokken. Voor reizigers met een bestemming binnen de EU worden op tabak en alcoholische dranken de reguliere accijnzen geheven. De horeca op Schiphol World Avenue is op een aantal plaatsen 24 uur per dag geopend. Hiertoe behoren ook twee hotels. Er zijn, verspreid over Schiphol World Avenue, in totaal tien rookruimtes.

Verder kunnen passagiers gebruik maken van wellnessvoorzieningen en een vestiging van Holland Casino. In de gehele terminal wordt gratis wifi aangeboden.

Sinds 9 december 2002 bevindt zich op de Holland Boulevard (tussen de E en F pieren) een dependance van het Rijksmuseum Amsterdam, met een vaste collectie en ook wisselende tentoonstellingen. Het Rijksmuseum Schiphol is gratis te bezoeken, en Schiphol is de enige luchthaven ter wereld met een museum in de terminal. Ook uniek is de begin 2010 geopende Airport Library op de Holland Boulevard, waar gratis boeken en iPads ter beschikking staan van de passagiers.

Schiphol is verder een van de weinige luchthavens ter wereld met een eigen stiltecentrum en een mortuarium, waar overledenen voor vertrek of na aankomst kunnen worden verzorgd. Jaarlijks passeren zo’n 2.000 overledenen het mortuarium om te worden gerepatrieerd naar hun land van herkomst.^[12]

Veiligheid

Zoals bij iedere luchthaven door de International Civil Aviation Organization (ICAO) vereist beschikt Schiphol Airport over een eigen brandweerkorps dat gespecialiseerd is in vliegtuigbrandbestrijding (VBB) naast de reguliere brandweertaken. Schiphol valt in de hoogste categorie vanwege het aantal en de grootte van de vliegtuigen die Schiphol aandoen. Het korps beschikt over drie kazernes:

• Post Sloten is de hoofdpost en heeft als dekkingsgebied de Zwanenburgbaan en de Buitenveldertbaan
• Post Rijk dekt de Kaagbaan, Aalsmeerbaan en Oostbaan
• Post Vijfhuizen dekt de Polderbaan

Elke post beschikt over drie crashtenders en ander materiaal. Sinds 2003 maakt de luchthaven gebruik van E-One Titan crashtenders.

Om realistisch te kunnen oefenen beschikt Schiphol over een "oefenvliegtuig", de Schiphol Firefly, een nagebouwd vliegtuig op ware grootte waar echte branden in en omheen gestookt kunnen worden.

De brandweer Schiphol valt onder de veiligheidsregio Kennemerland. Incidenten op het luchtvaartterrein worden ingedeeld volgens de VOS-scenario's 1 tot en met 7. VOS staat hierbij voor VliegtuigOngeval Schiphol.

Bereikbaarheid

Autoverkeer

Schiphol is per auto te bereiken via de autosnelweg A4.

Schiphol heeft meerdere parkeerterreinen en parkeerproducten, te weten:

• Schiphol Visitors Parking, geschikt voor de korte termijn (tot 5 dagen). Parkeren op P1 en P2.
• Schiphol Park & Travel 3, voor de lange termijn en met een voordeliger tarief. Parkeren op P3.
• Schiphol Smart Parking^[13], een voordeelproduct. Parkeren op P3.
• Schiphol Privium Parking, voor Privium Plus-leden. Gereserveerde plaatsen op P1, P2 en P3.
• Schiphol Valet Parking, voornamelijk gericht op de zakelijke reiziger. Auto neerzetten voor de vertrekhal en sleutels afgeven bij de balie.
• Schiphol Short Stop Parking, bij aankomstpassage voor het ophalen van reizigers (<15 minuten gratis). Deze heet ook wel P6.

Busdiensten

Zie Station Schiphol#Busverbindingen voor een overzicht van alle busverbindingen.

In 2002 werd de Zuidtangent, een snelle busverbinding van Haarlem, via Hoofddorp, Schiphol en Amstelveen naar Amsterdam-Zuidoost, in gebruik genomen. Sinds 2008 is Schiphol ook per bus, de Zuidtangentlijn 310, direct bereikbaar vanuit Nieuw-Vennep en Amsterdam-Zuid/WTC. Schiphol Sternet, het gecombineerde busbedrijf voor Schiphol, verzorgt de normale busdiensten tussen de parkeerplaatsen en plaatsen in de omgeving.

Treinverbindingen

Zie Station Schiphol voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog legde de Duitse bezetter een spoorlijntje aan voor militaire doeleinden vanaf Aalsmeerderbrug aan de Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem naar wat nu Schiphol-Oost is. Dit is kort na de oorlog weer opgebroken.

In 1978 werden Station Schiphol en de lijn Schiphol – Amsterdam Zuid in gebruik genomen. Het station Schiphol ligt in de bijna zes kilometer lange Schipholspoortunnel die onder de luchthaven doorloopt. In 1981 kwam de verbinding via Hoofddorp en Nieuw-Vennep naar Leiden gereed. Ook werd dat jaar de Schiphollijn verlengd naar Amsterdam RAI. In 1986 kwam de verbinding via Station Amsterdam Lelylaan en Sloterdijk naar station Amsterdam Centraal tot stand. Tegelijk werd het nachtnet ingesteld, waarmee ook Schiphol bediend wordt. In 1993 werd er verbinding met Weesp (en verder naar Almere en Hilversum) gemaakt.

Aanvankelijk had het station twee (eiland)perrons en drie sporen. In 2000 kwam de uitbreiding naar vier sporen in de tunnel gereed. Sindsdien heeft het station drie eilandperrons met zes sporen.

Sinds 2004 is Schiphol via de Hemboog direct bereikbaar vanuit de regio Purmerend/Hoorn, sinds 2006 ook vanuit Utrecht via de Utrechtboog. In 2009 en 2010 reed bij wijze van proef in de zomermaanden een nacht-intercity van Enschede naar Schiphol en terug. Dit werd echter geen definitieve verbinding.

Sinds het eind van 2009 rijden er ook hogesnelheidstreinen via de HSL-Zuid naar en via Schiphol. Deze treinen hebben als bestemmingen Antwerpen, Brussel en Parijs. In Nederland worden ook Rotterdam en Breda aangedaan. De Thalys rijdt vanaf Amsterdam via het normale traject, langs Amsterdam Sloterdijk, via de Schipholtunnel naar Schiphol. Na een korte stop rijdt deze trein vervolgens door tot station Hoofddorp, om uiteindelijk het normale spoor te verruilen voor het spoor van de HSL-Zuid.

Ongelukken en incidenten

• Op zondagmorgen 14 juli 1935 om 09:40 verongelukte, slechts drie minuten na de start vanaf startbaan 04 (Oostbaan), toen 05 genoemd, de viermotorige Fokker F.22, registratie: PH-AJQ "Kwikstaart" van KLM, op de lijnvlucht (via Hamburg en Kopenhagen) naar Malmö. Door een defect in de brandstoftoevoer van de twee linkermotoren kreeg het vliegtuig onvoldoende hoogte en vloog tegen het talud van de in aanbouw zijnde autoweg Amsterdam - Den Haag (de huidige A4), vlak bij het huidige Mercure Hotel Amsterdam Airport. Van de 20 inzittenden (vijf bemanningsleden en 15 passagiers) overleefden 14 personen de ramp. Vier bemanningsleden, met name de gezagvoerder Heinz Silberstein, de marconist G.F. Nieboer en de mecano's G. Brom en van L.J. van Dijk, alsmede twee Engelse passagiers kwamen bij deze vliegramp om het leven. Steward J. Haberer overleefde dit noodlottige ongeluk.

• Op vrijdag in de namiddag van 14 november 1938 om 18.41 verongelukte, mogelijk door plotseling optredende mist, een Douglas DC-3, registratie: PH-ARY "IJsvogel" van KLM, komende vanuit Tempelhof Berlijn, op ongeveer 4200 meter voor "threshold" van de landingsbaan 22 (Oostbaan), toen 23 genoemd, vlak bij het Jaagpad in de Riekerpolder bij Amsterdam. Er waren zes dodelijke slachtoffers te betreuren, onder wie vier van de vijf bemanningsleden. De bemanning bestond uit gezagvoerder Jan Duimelaar, 2e piloot W. van Gemeren, boordwerktuigkundige W.J. van Huut, marconist C.J.W. Surber en steward B. Eys, die als enige deze vliegramp overleefde.

• Op vrijdagmorgen 9 december 1938 verongelukte, tijdens de start voor een lesvlucht, een Lockheed-14 Super Electra, registratie: PH-APE "Ekster" van KLM, waarbij de gezagvoerder cq instructeur Aris van der Sijde en de drie andere bemanningsleden om het leven kwamen. De leerlingvlieger Cornelis Schreij werd die dag getraind in het vliegen van dit vliegtuigtype, waarbij de meest ongunstige vliegomstandigheden werden nagebootst, dus ook het direct na de start uitvallen van één van de beide motoren. Het lege vliegtuig was verzwaard met zakken zand en de start vond plaats vanaf de startbaan 18 (Aalsmeerbaan). Kort na de start trok de gezagvoeder cq instructeur de rechtermotor dicht. Het vliegtuig neigde daardoor naar rechts weg te draaien, maar Schreij kon dit niet tijdig genoeg opvangen. De daaropvolgende manoeuvres om het vliegtuig weer in balans te krijgen verlaagden de snelheid zodanig, dat Van der Sijde trachtte de rechtermotor weer snel op te starten. Het was echter te laat en het vliegtuig, dat zich op slechts 20 meter hoogte boven de Schipholdijk bevond, gleed plotseling af en stortte vlak achter de Johanneshoeve aan de Aalsmeerderweg neer, op een afstand van 1500 meter vanaf de oude luchtverkeerstoren. Er brak onmiddellijk brand uit en het vliegtuig werd volkomen in de as gelegd. Naast de beide vliegers kwamen ook de boordwerktuigkundige Karl Jaedicke en de telegrafist Antony Bekking in de vlammen om.

• In de ochtend van 6 juni 1939 startte vanaf de oude startbaan 09 de Douglas DC-2, registratie: PH-AKN "Nachtegaal" van de KLM, voor een lesvlucht. De gezagvoerder c.q. instructeur van deze lesvlucht was Buin Snitslaar (het latere hoofd van het KLM-vliegbedrijf) en de reden van deze vlucht was om de leerlingvlieger Johan Bielfeldt te trainen in het vliegen met de Douglas DC-2 op slechts één van de twee motoren. Kort na de start, toen het vliegtuig op een hoogte van 150 meter was, zette Snitslaar plotseling de rechtermotor uit en gaf Bielfeldt opdracht met de ene draaiende motor te landen, waarop de leerlingvlieger de vereiste landingsmanoeuvres uitvoerde. Hij merkte echter dat hij te hoog zat voor een landing en meldde dit aan Snitslaar, die daarop Bielfeldt opdroeg om een doorstart te maken. Deze gaf de linkermotor weer vol gas en gaf aan de boordwerktuigkundige J.W. Vliegenthart de opdracht het landingsgestel weer snel in te trekken. Men verloor echter aanzienlijk hoogte en Snitslaar nam nu zelf de besturing van het vliegtuig over. Hij zag zich genoodzaakt een noodlanding te maken op het bouwland tussen de Schipholweg en de Ringdijk, ten noordoosten van het luchthaventerrein. De rechtervleugel kwam echter in aanraking met het toegangshek van dit bouwland. Van deze vleugel werd twee meter afgerukt en het vliegtuig draaide 90 graden om haar topas. Hierop raakte de linkervleugel een militair wachtlokaal, waarna het toestel vlak bij de oprit naar de brug over de Ringvaart tegen de grond klapte, met de langsas loodrecht op de Schipholweg. De neus had zich gedeeltelijk in het wegtalud geboord. In het wachthuisje bevonden zich negen militairen van het Corps Luchtdoelartillerie; één van hen kwam te overlijden, vijf anderen raakten gewond en drie soldaten kwamen er ongedeerd af, evenals de vliegtuigbemanning. Het toestel vloog niet in brand maar was ernstig beschadigd aan neus en vleugeltips; het kon later evenwel volledig gerepareerd worden. De Duitse inval op 10 mei 1940 betekende het einde van de PH-AKN; het toestel werd op het platform van Schiphol totaal vernield.

• Door slecht weer met laaghangende bewolking en forse buien verongelukte de Douglas DC-3, registratie: PH-TBW, met gezagvoerder E.H.J.F. Moreton op 14 november 1946. Het vliegtuig stortte op slechts 150 meter ten zuiden van de "drempel"(begin) van landingsbaan 04 (Oostbaan) neer en brandde volledig uit, vlak bij de plaats waar nu hangar 11 staat. Deze vliegramp heeft aan alle vijf bemanningsleden en 21 passagiers het leven gekost, onder wie auteur Herman de Man.

• Op 1 mei 1948 verongelukte, tijdens een lesvlucht, de Douglas DC-6, registratie: PH-TKW "Koningin Wilhelmina" van de KLM. Rond half elf startte het vliegtuig met leerlingvlieger S. Du Porto in de linkerstoel. Een aantal starts en landingen werd zonder problemen uitgevoerd. Gezagvoerder A.G. Ekels wilde hierna een start met het uitvallen van een motor demonstreren en beide vliegers wisselden daarom van plaats. Het vliegtuig startte wederom vanaf startbaan 22 (Oostbaan) en bij een snelheid van 137 km/u trok gezagvoerder A.G. Ekels het neuswiel los en kort daarna, bij 169 km/u trok hij de gashandle van motor 1 naar achteren om het uitvallen van een motor na te bootsen. Het vliegtuig had op dat moment 350 meter afgelegd en de gezagvoerder was in de veronderstelling dat het vliegtuig "los" van de grond gekomen was, maar dat bleek niet het geval. Het vliegtuig begon naar links weg te lopen en om dit te corrigeren werd vol tegenroer met beide sturen gegeven. Het rechterwiel kwam los en alleen het linkerwiel reed nog op de startbaan, waarbij het vliegtuig sterk naar links traverseerde en uiteindelijk van de startbaan liep. De gezagvoeder trok het toestel los, waarna dit in een flauwe, langzaam stijgende linkerbocht overging. Hij zag dat het vliegtuig recht op een aarden wal van 1,5 meter afging en gaf motor 1 weer vol gas, maar deze motor maakte vervolgens een te hoog toerental; de linkervleugel raakte de aarden wal en verloor een stuk van vijf meter, alsmede een deel van de propellerbladen van motor 1. Het toestel slipte draaiend om haar topas verder en kwam in een greppel tot stilstand. Een beginnende brand werd snel geblust, maar het vliegtuig was volledig verwoest. De drie bemanningsleden liepen slechts lichte verwondingen op.

• Op 25 mei 1953 verongelukte de Convair 240, registratie: PH-TEI, "Paulus Potter" van de KLM, tijdens de start op startbaan 04 (Oostbaan). Na de start won het vliegtuig nauwelijks hoogte, waarop gezagvoerder F.H. Hawkins onmiddellijk besloot om een buiklanding te maken en het gas dicht trok. Er was echter onvoldoende lengte van de startbaan over voor deze noodlanding. Het toestel schoof, met 200 km per uur, over de resterende 200 meter startbaan en schoot door over de 40 meter brede grasstrook, een sloot, door de heg die het luchthaventerrein omsloot, kruiste de Schipholweg en gleed aan de overkant van de weg nog een stuk door over het weiland. Er brak geen brand uit, maar het toestel was totaal vernield. De zeskoppige bemanning bleef ongedeerd en een deel van de 28 passagiers raakte gewond. 14 personen werden in een ziekenhuis opgenomen. Op de Schipholweg was het een ravage. Het vliegtuig kwam recht op de dagjesmensen af die naar de startende vliegtuigen stonden te kijken, en op het moment dat het toestel dwars over de Schipholweg schoot doodde het twee jonge meisjes (16 en 4 jaar) en verwondde vijf andere personen ernstig.

• Op 14 september 1986 ’s morgens om 03:10 verongelukte een Britten-Norman BN2 Islander (BN-2A Mk.III-2 Trislander), registratie: G-BDTP van Kondair, met vluchtnummer 201 op een vlucht van Londen Stansted naar Schiphol. Het vliegtuig bevond zich op het glijpad van landingsbaan 18C (Zwanenburgbaan, toen 19R genummerd) toen het vliegtuig op 5000 meter voor de "treshold" van deze landingsbaan op ongeveer 250 meter hoogte begon te zwalken. Eerst naar rechts en daarna naar links, mogelijk veroorzaakt door windscheringen, met aanzienlijk verlies van hoogte tot gevolg. Vervolgens smakte het vliegtuig op nog geen 4200 meter voor de treshold tegen de grond, waarna er onmiddellijk brand uitbrak, die het vliegtuig volledig verwoestte. De vlieger, als enige inzittende, kwam in de vlammenzee om.

• Op 4 oktober 1992 vond de Bijlmerramp plaats. Nadat een Boeing 747-200F van El Al kort na de start van de Zwanenburgbaan twee motoren was verloren, probeerde de bemanning terug te keren naar Schiphol, maar op de aanvliegroute naar de Buitenveldertbaan verloor men de controle over het toestel. Het toestel boorde zich in een woonflat in de Amsterdamse wijk Bijlmermeer. Zeker 42 mensen, onder wie de vier inzittenden van het toestel, kwamen hierbij om.

• KLM Cityhopper-vlucht 433 was een vlucht die op 4 april 1994 verongelukte, nadat de Saab SF-340 met bestemming Cardiff naar Schiphol was teruggekeerd met motorproblemen. Een verkeerd uitgevoerde doorstart resulteerde in een crash in een weiland enkele honderden meters voor de Kaagbaan. Drie inzittenden kwamen om het leven, onder wie gezagvoeder Gerrit Lievaart.

• Op 24 december 1997 (Kerstavond) landde de transavia.com Boeing B757-200, registratie: PH-TKC, traverserend op landingsbaan "19R" (Zwanenburgbaan, tegenwoordig "18C" genummerd), waardoor de neuswielconstructie van het landingsgestel bezweek en het toestel op de neus na een lange uitloop rechts van baan "19R" in het gras tot stilstand kwam. Het toestel was zwaar beschadigd en vier passagiers raakten lichtgewond tijdens de evacuatie van het vliegtuig.

• Op 25 februari 2005 vond op Schiphol de grootste diamantroof uit de Nederlandse geschiedenis plaats. Drie of vier personen overvielen op het platform een KLM-waardetransportwagen die diamanten vervoerde naar een gereedstaand vliegtuig dat ze naar de luchthaven van Deurne bij Antwerpen moest brengen. De overvallers bedreigden de drie bewakers en reden met de waardetransportwagen het terrein af. Het voertuig werd korte tijd later verlaten aangetroffen. Van de diamanten zou nog slechts tien procent aanwezig zijn geweest. De buit zou een totale waarde vertegenwoordigen van 75 miljoen euro.^[14]

• Op 27 oktober 2005 vond in het cellencomplex op Schiphol-Oost de Schipholbrand plaats, die aan elf gedetineerde illegalen het leven kostte.

• Op 25 februari 2009 stortte, tijdens de landing, een Boeing 737-800 van Turkish Airlines-vlucht 1951 neer met 128 passagiers en zeven bemanningsleden aan boord. Het vliegtuig kwam op 1750 meter voor de "treshold" van landingsbaan "18R" Polderbaan, net voor autosnelweg A9, terecht. Het toestel brak in drie stukken. Hierbij vielen negen doden en meer dan 50 gewonden. Er werden hierbij 60 ambulances ingezet en 11 ziekenhuizen vingen de slachtoffers op.^[15] Het vormde de tiende vliegramp van de maatschappij en de negende vliegramp op Schiphol sinds 1935 en de eerste vliegramp sinds die van 1994. Het uiteindelijke onderzoeksrapport legde de schuld van het ongeluk bij Boeing, Turkish Airlines en de cockpitbemanning van Turkish Airlines.

Kleinere (recente) incidenten

• In maart 2007 werd een autistische vliegtuigspotter door de marechaussee gearresteerd toen hij zijn naam niet wilde zeggen. Hij belandde daarna in een cel. Dit incident was aanleiding voor de invoering van de Autipas.

• Een Boeing 737-300 van de KLM met bestemming Warschau startte op 10 februari 2010, even na acht uur 's avonds, per ongeluk vanaf taxibaan "B", parallel aan de startbaan 36C Zwanenburgbaan.^[16] De Onderzoeksraad Voor Veiligheid noemde het incident 'ernstig' en stelde een eigen onderzoek in.^[17]

• Op 2 maart 2010 werd een piloot van Corendon Airlines met de Zweedse nationaliteit gearresteerd wegens het vliegen op commerciële vluchten zonder te beschikken over de juiste diploma's en brevetten, juist voor vertrek met een Boeing 737-400 naar Ankara in Turkije met aan boord 101 passagiers.^[18]

• Op 10 mei 2010 ging een brandalarm af op transavia.com-vlucht 321 naar Faro. Het vliegtuig met 186 passagiers stond nog bij de gate toen het alarm afging.^[19] De oorzaak was een steekvlam in de APU in de staart van het vliegtuig. Het toestel werd geëvacueerd, twee passagiers raakten lichtgewond bij de evacuatie.

• Op 6 juni 2010 moest een Boeing 737-400 van de luchtvaartmaatschappij Royal Air Maroc kort na het opstijgen een noodlanding maken. Tijdens de start kwam het toestel in aanvaring met ganzen. Hierdoor raakten de romp, het landingsgestel en een van de motoren flink beschadigd. Het toestel maakte enkele minuten later een succesvolle noodlanding op de Polderbaan.

• Op 2 oktober 2010 raakte het neuswiel van een Corendon Airlines Boeing 737-400 in de modder aan het einde van de Oostbaan. De luchtvaartmaatschappij onderzocht of deze (korte) landingsbaan wel gebruikt had mogen worden in de slechte weersomstandigheden van dat moment.^[20][21]

Status

Onderscheidingen

Schiphol heeft in zijn bestaan meer dan 120 prijzen gewonnen. In 1980, 1981, 1984, 1985, 1986, 1990, 2003 en 2012 werd het verkozen tot beste vliegveld ter wereld. Het is beloond met de prijs 'Beste vliegveld van Europa' in 16 opeenvolgende jaren (1988-2003). Verder zijn er nog prijzen gewonnen voor 'Beste business-reisvliegveld'. Momenteel heeft Schiphol vier sterren bij Skytrax' vliegveldbeoordeling.^[22] Verder heeft de luchthaven zowel in 2012 als in 2013 de Skytrax Award voor "Best Airport in Europe" gewonnen.

Geluidshinder

De groei van Schiphol in de loop der jaren leidde ook tot een grotere stroom van klachten met betrekking tot geluidsoverlast. Vanuit de verschillende overheden is daarom wet- en regelgeving omtrent geluidsnormen vastgesteld. Deze geluidsnormen werden vanaf de jaren 60 berekend in zogeheten Kosteneenheden (afgekort: Ke) voor het etmaal en L_Aeq-contouren voor de nacht (23:00-06:00 uur lokale tijd). De Kosten-rekeneenheid is vernoemd naar de bedenker: de akoesticus Prof. Dr. Ir. C.W. Kosten. Op basis van deze norm werd een zone vastgesteld, de 35-Ke-zone. Deze methode werkte uitsluitend met berekeningen, niet met daadwerkelijke metingen. De overheid legde op basis van deze rekenmethode een maximum op van het aantal woningen dat binnen deze zone mocht liggen. Sinds de opening van de Polderbaan is men overgestapt op de Europese geluidsnormen, de L_den-contouren voor het etmaal en de L_night-contouren voor de nachtperiode (23:00-07:00 uur lokale tijd). Naast grenswaarden voor de geluidbelasting zijn tevens beperkingen opgelegd aan het baan- en routegebruik in de periode van 23:00-06:00 uur lokale tijd. De grenswaarden en regels zijn vastgelegd in het zogenaamde Luchthavenverkeerbesluit Schiphol, onderdeel van de Luchtvaartwet.

In 2004 is Geluidsnet gestart met het real-time op Internet weergeven van gemeten vliegtuiggeluid om aan te tonen dat het zinvol is om vliegtuiggeluid niet alleen te berekenen, maar ook te meten. Vanaf 2005 zijn soortgelijke metingen afkomstig van de NOMOS meetpunten van Schiphol. Op de website van Schiphol zijn de metingen te zien.

Het aantal nachtvluchten op Schiphol wordt vanaf 2013 in drie jaar teruggebracht van 32.000 naar 29.000 om geluidsoverlast verder terug te dringen.^[23]

Schiphol in de samenleving en de media

In verschillende boeken, films en televisieprogramma's speelt Schiphol een rol. Zo komt de luchthaven in het boek Floodgate ('Hoog water') van Alistair MacLean na een terroristische aanslag op de dijken onder water te staan. In de NCRV-televisieserie Hello Goodbye worden reizigers en andere aanwezigen op het vliegveld gevraagd naar hun persoonlijke verhalen en herinneringen. In het programma 'De Luchthaven' van omroep MAX worden de vele beroepen op de luchthaven gevolgd, en wat er op de luchthaven gebeurt.

Schiphol is opgenomen in de Canon van Amsterdam als venster nummer 35.

Plaatsnaam

De naam Schiphol werd in 1930 voor het eerst formeel vastgesteld als plaatsnaam binnen de gemeente Haarlemmermeer. Het oorspronkelijke Schiphol omvatte ook het huidige Badhoevedorp.^[24] Er bestond ook een dorp Rijk, dat in 1959 geheel verdween voor de aanleg van de nieuwe luchthaven Schiphol. In 1968 stelde de gemeente de grenzen van Schiphol en andere plaatsen vast.

Vanaf 1977, meer bepaald met de invoering van de postcode in Nederland, onderscheidde het Nederlandse postbedrijf PTT echter twee plaatsnamen: "Schiphol", voor Schiphol-Oost (postcodenummer 1117), en "Luchth Schiphol", voor Schiphol-Centrum (1118). Later kwam Schiphol-Rijk (1119) daar nog bij.

In het kader van de invoering van de Wet Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) (2008) heeft de gemeente in 2008 en 2010 de indeling in "woonplaatsen" opnieuw vastgesteld. De door de PTT ingevoerde plaatsnaam "Luchth Schiphol" is hierbij, na overleg met TNT Post, afgeschaft, en zowel Schiphol-Centrum als Schiphol-Oost liggen sindsdien in de plaats "Schiphol". Schiphol-Rijk, dat buiten het eigenlijke verspreidingsgebied van de luchthaven ligt, is echter wel bevestigd als officiële plaatsnaam.^[25]

Trivia

• In april 2007 ontstond er in de landelijke politiek enige ophef over de bewegwijzering van de luchthaven: op een groot deel van de borden zijn de aanwijzingen enkel in het Engels gegeven, zoals parking voor parkeerplaatsen. Met name Tweede Kamerlid Maarten Haverkamp van het CDA - gesteund door een Kamermeerderheid van PvdA, SP en PVV - ergerde zich aan deze bewegwijzering, maar de luchthaven reageerde gelaten.^[26]
• Op 10 oktober 2010 overleed soulzanger Solomon Burke toen hij net geland was op Schiphol. Hij was naar Nederland gekomen voor een concert met De Dijk.
• Op 19 oktober 2011 landde officieel de miljardste passagier op Schiphol. Deze passagier, die van tevoren geselecteerd was, mocht een bedrag van 10.000 euro aan een goed doel doneren en kreeg zelf 2.000 euro aan reistegoed en een winkelvoucher ter waarde van 1.000 euro.^[27]
• Op 28 november 2012 is Schiphol uitgeroepen tot International Airport of the year 2012 tijdens het CAPA Aviation awards for Excellence gala dinner in Hongkong.^[28]

Externe links

• Officiële website
• SchipholTV.com

Zie de categorie Amsterdam Airport Schiphol van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.